Volgens onderzoek veroorzaakt roken COPD, longkanker en hart- en vaatziektes. Waarom treedt Nederland zo slap op tegen roken, terwijl andere landen strenge regels treffen en een rookvrije en gezondere toekomst tegemoet gaan?
Wat was ik blij toen in 2004 het rookverbod werd ingevoerd. Ik zat in die tijd op de Kunstacademie en daar werd zelfs tijdens de lessen gerookt. De rook verergerde mijn astma, maar los daarvan, ik wilde die rook gewoon niet in mijn longen. Op de leraren kon ik helaas niet rekenen. ‘Wie ben ik, om daar wat van te zeggen,’ werd er doodleuk gezegd. Nou, de leraar, dacht ik dan verontwaardigd. Die moest er juist iets van zeggen! Maar ik was te onzeker om dat uit te spreken. Wanneer ik het zelf aan mijn klasgenoten vroeg kreeg ik altijd te horen: ‘Oh, heb je astma, maar dat moet je gewoon zeggen hoor.’ De peuken werden gedoofd, maar wanneer een tijdje later toch weer iemand een sigaret opstak, werden de pakjes en aanstekers weer tevoorschijn gehaald. In die tijd trok ik het mij persoonlijk heel erg aan. Mijn klasgenoten moesten wel heel weinig om mij geven als ze ondanks mijn ziekte gewoon door bleven roken. Later lukte het mij gelukkig om het anders te bekijken. Mijn klasgenoten waren verslaafd. Ze dachten er niet bewust bij na. Het roken van een sigaret was een deel van hun levensstijl. De sigaret stond voor hen symbool voor rust en geluk. Ik wist dat het moeilijk zou worden, toch hoopte ik dat het rookverbod deze mensen van hun verslaving af zou helpen.
Maar terwijl het rookverbod in andere landen goede resultaten boekt, wordt in Nederland het rookbeleid alweer teruggedraaid. Waarom doet Nederland zo moeilijk en leren we niet van de andere landen? Terwijl Australië zelfs streeft naar een totaal rookverbod, komen in Nederland de sigaretten pakjes er steeds aantrekkelijker uit te zien. De tabaksindustrie richt zich met name op de jeugd, want de helft van de rokers sterft een vroegtijdige dood. Om jongeren gemakkelijker aan het roken te krijgen worden sigaretten voorzien van smaakjes zoals Mentos, chocolade en vanille. In Australië daarentegen hebben de sigarettenpakjes allemaal dezelfde groene kleur en zijn ze bedrukt met een waarschuwing en een afbeelding van een door roken veroorzaakte ziekte. In kleine letters staat de merknaam onderop het pakje.
Dat zal in Nederland nooit gebeuren. In ieder geval niet zolang de huidige minister van volksgezondheid, Edith Schippers, het voor het zeggen heeft. Zij vindt dat mensen zelf moeten bepalen of ze roken of niet en versoepelde het rookverbod. Zelfbeschikking is volgens haar het recht van de roker. Maar hoe zit het dan met het recht van de niet-roker? Volgens haar is de staat geen ‘Nanny’. Maar wat is de staat dan wel? De staat is toch verantwoordelijk voor het besturen van het land om op die manier het land leefbaar te maken? Zij vindt dat mensen op vrijdagavond in een kleine kroeg gewoon een sigaretje moeten kunnen roken. ‘Wie ben ik om daar wat van te zeggen,’ zei ze in een interview. Nou, de minister van Volksgezondheid! Had ik haar willen zeggen. Zij heeft de plicht ervoor te zorgen dat de volksgezondheid beschermd wordt, maar dat doet ze niet. In plaats daarvan heeft Schippers de publiekscampagnes tegen roken en gratis medicijnen, om te stoppen met roken, afgeschaft. Daarnaast raakt het kennis instituut voor rookpreventie (Stivoro) zijn subsidie kwijt. Door wie laat Schippers zich eigenlijk adviseren? Terwijl de tabaksindustrie in Australië een rechtszaak tegen het rookverbod heeft verloren, lijkt onze minister juist vriendjes te zijn met deze lui.
In Nieuw-Zeeland is de regering van plan om de prijs van tabak steeds verder te verhogen, zodat het land in 2025 compleet rookvrij is. In New York behoren de pakjes sigaretten tot de duurste in de Verenigde Staten. Daarnaast mag er op bijna geen enkele openbare plaats worden gerookt. De maatregelen hebben geleid tot 450.000 minder rokers in tien jaar tijd. In Singapore en Sri Lanka levert het roken van een sigaret een fikse boete op. IJsland is bijna zo ver dat tabak slechts nog op doktersrecept gekocht kan worden en in Engeland en Ierland mogen sigaretten niet meer zichtbaar worden verkocht.
Je kunt roken niet een beetje toelaten. Dan krijg je hetzelfde effect als in het klaslokaal. Als er één een peuk opsteekt, dan volgt de rest. Volgens mij is de enige aanpak, voor een geslaagd rookverbod, het roken op alle openbare plekken te verbieden en dit verbod 100% te handhaven. Zo niet, dan is straks de hele wereld rookvrij, behalve dat kleine, pietepeuterige Nederlandje.
Esther Derks @ Dubium © 2016
